علائم، علل، تشخیص و درمان سندروم پای بی‌قرار

علایم و نشانه های سندروم پای بیقرار چیست

بیماران مبتلا به سندروم پاهای بیقرار یا RLS، احساس تمایل شدیدی به تکان دادن پاهای خود را تجربه می کنند. این وضعیت به عنوان بیماری ویلیس اکبوم نیز شناخته می شود و به عنوان یک اختلال خواب معرفی می شود. افراد مبتلا ممکن است دشواری هایی در خوابیدن یا نشستن برای مدت طولانی تجربه کنند. حدود ۱۰ درصد از جمعیت ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند، که بیشتر در زنان و در افراد میان سال شایع است. این بیماری گاهی تشخیص داده نمی شود، اما در صورت تشخیص، درمان می تواند پیشرفت بیماری را متوقف کند.

انواع سندروم پای بیقرار و علل بروز

جهت بهتر درک علت بروز سندروم پای بیقرار، این بیماری را به دو دسته اصلی یعنی اولیه و ثانویه تقسیم نموده اند:
“پای بیقرار اولیه یا ایدیوپاتیک: بررسی سندروم ساق پیچیده”
ایدیوپاتیک به این معناست که علت بروز این نوع RLS ناشناخته است. این نوع RLS، رایج ترین نوع است و دارای ویژگی های زیر است:

1. اغلب قبل از ۴۰ سالگی آغاز می شود.
2. ممکن است از دوران کودکی آغاز شود.
3. ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد.
4. زمانی که این نوع بیماری آغاز می شود، معمولاً تا آخر عمر فرد همراه اوست.
5. علائم این نوع بیماری ممکن است ناپیوسته باشند و تنها هرچند وقت یکبار اتفاق بیفتند. همچنین ممکن است این علائم به تدریج بدتر شوند و در طول زمان رایج تر شوند.

در موارد خفیف، ممکن است فرد برای مدت طولانی هیچ علامتی نداشته باشد.تقریباً دو سوم افرادی که سندروم پای بیقرار اولیه را تجربه می کنند، یکی از اعضای خانواده شان نیز به این بیماری مبتلاست (مانند یکی از والدین، خواهر، برادر یا فرزند).

سندروم پای بیقرار ثانویه

سندروم پای بیقرار ثانویه، به مشکلی اشاره دارد که ناشی از بیماری یا اختلال دیگری است. این بیماری معمولاً پس از سن ۴۵ سالگی آغاز می شود و به علت عوامل ژنتیکی نیست. این نوع از سندروم پای بیقرار:

1. به طور ناگهانی ظاهر می شود.
2. علائم آن معمولاً با گذشت زمان تشدید نمی شوند.
3. از نظر شدت، ممکن است علائم آن شدیدتر از سندروم پای بیقرار اولیه باشند.

رایج ترین علل سندروم پای بیقرار ثانویه

بعضی از زنان در دوران بارداری، به خصوص در سه ماه آخر بارداری، این وضعیت را تجربه می کنند. در این زمان، علائم معمولاً یک ماه پس از زایمان کاهش می یابند.

کمبود آهن:کمبود آهن، حتی در صورت عدم کم خونی، می تواند منجر به ظهور یا افزایش علائم پای بیقرار گردد. در صورت داشتن سابقه خونریزی از معده یا روده، تجربه دوره های قاعدگی شدید یا مکرر، و یا اهدای مکرر خون، ممکن است باعث ایجاد کمبود آهن شود.در صورت داشتن این بیماری راه های زیادی برای درمان کمبود آهن به شما پینهاد داده شده است.
بیماری کلیوی در مرحله نهایی، به عنوان نارسایی کلیه مزمن، باعث افزایش خطر سندروم پای بی قرار می‌شود، به‌خصوص زمانی که فرد به دیالیز وابسته است. کمبود آهن نیز اغلب همراه با این بیماری است که می‌تواند منجر به بروز یا تشدید سندروم پای بی قرار شود. بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و اسکلروز متعدد نیز می‌توانند علائم RLS را افزایش دهند، همچنین برخی داروها ممکن است خطر ابتلا به RLS را افزایش دهند.

ارتباط قوی بین دیابت و RLS ثابت شده است و افراد مبتلا به دیابت با نرخ بیشتری به سندروم پای بی قرار دچار می‌شوند. نوروپاتی محیطی، اختلالات طناب نخاعی و بیماری‌های روماتیسمی نیز می‌توانند عواملی باشند که منجر به بروز سندروم پای بی قرار می‌شوند.

رایج ترین علائم سندروم پای بیقرار

یکی از شایع ترین نشانه های سندروم پای بیقرار، حرکت پیوسته پاها به ویژه بعد از استراحت دراز، نشستن است. علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر است:

تسکین پس از حرکت: عموماً بلافاصله پس از حرکت پاها (مانند کشش، تکان دادن آرام پاها، قدم زدن یا راه رفتن)، سندروم پای بیقرار کاهش میابد.

تشدید علائم در غروب شب: علائم اغلب در ساعات شب یا غروب افزایش می یابند.

انقباض ناگهانی عضلات پاها در شب: این سندروم ممکن است با اختلال دیگری به نام اختلال حرکت دوره ای اندام ها (PLMD) همراه باشد که باعث تکان خوردن و لگد زدن پاها در طول شب و هنگام خواب می شود.

اختلال در خواب: زیرا فرد برای کاهش وضعیت ناراحت کننده اش پاهایش را مدام تکان می دهد، به مدت زمان بیشتری نیاز دارد تا به خواب بیفتد. بعضی اوقات حتی بیدار ماندن هم برای این افراد دشوار است.

افراد معمولاً علائم سندروم پای بیقرار را به عنوان احساسات ناراحت کننده و قوی در پاها توصیف می کنند. این وضعیت معمولاً در هر دو طرف بدن رخ می دهد، اما گاهی اوقات ممکن است فقط یک طرف بدن تحت تأثیر قرار گیرد. هر چند به ندرت، این وضعیت ممکن است به دست ها هم گسترش یابد. بیشتر بیماران این احساس را با عباراتی مانند:

• خارش
• تپش و درد عضوی
• احساس کشیدگی عضلانی

توصیف کرده اند. گاهی توضیح دادن دلایل بروز این وضعیت دشوار است، اما باید دانست که بیماران مبتلا به سندروم پای بیقرار اغلب این موضوع را به عنوان فشار یا بی حسی عضلاتی توصیف نمی کنند.

به طور کلی، نوسان در شدت علائم بسیار معمول است. گاهی اوقات، علائم برای یک مدت زمان خاص ناپدید می شوند و سپس دوباره ظاهر می شوند.
چه زمانی برای سندروم پای بیقرار به پزشک مراجعه کنیم
بسیاری از افرادی که علائم سندروم پای بیقرار را تجربه می کنند، به دلیل اینکه فکر می کنند علائمشان خیلی جدی نیستند، به پزشک مراجعه نمی کنند. اما گاهی این وضعیت می تواند به خواب و زندگی روزمره ی آن ها آسیب برساند. بنابراین، اگر علائم بالا را تجربه کردید، بهتر است بدون تاخیر به پزشک مراجعه کنید.

درمان سندروم پای بیقرار

برای درمان سندروم پای بیقرار، روش های درمانی متنوعی وجود دارد که شامل موارد زیر می شوند:

درمان دارویی:درمان دارویی می تواند شامل مصرف داروهایی باشد که بر ترشح دوپامین تأثیر می گذارند مانند روتیگوتین (نئوپرو) و پرامی پکسول (میراپکس). همچنین، داروهایی که بر روی کانال های کلسیم تأثیر می گذارند مانند گاباپنتین (نورونتین، گرالیز) و پرگابالین (لیریکا) نیز موثر هستند. از دیگر داروهایی که ممکن است تجویز شوند، شل کننده های عضلانی و داروهای خواب آور می باشند.

طب سوزنی:طب سوزنی به عنوان یک روش درمانی ایمن و بدون عوارض جانبی شناخته می شود. این روش شامل استفاده از سوزن های کوچک برای تحریک نقاط فشار مختلف در بدن است. طب سوزنی می تواند به تنظیم کانال های انرژی حیاتی بدن، تقویت گردش خون و بهبود عملکرد اعضای بدن کمک کند.

سایر روش های درمانی:علاوه بر موارد فوق، سایر روش های درمانی مانند فیزیوتراپی، ورزش های منظم، تغذیه مناسب، و تکنیک های مدیریت استرس نیز می توانند در کنار درمان های دیگر مورد استفاده قرار بگیرند.

در نهایت، انتخاب بهترین روش درمانی برای سندروم پای بیقرار نیازمند مشاوره و هماهنگی با پزشک متخصص می باشد.

روش های تشخیص سندروم پای بی قرار

تشخیص سندروم پای بیقرار اغلب بر اساس علائمی که توصیف می کنید، تاریخچه پزشکی شما، و هرگونه سابقه خانوادگی انجام می شود. پزشک احتمالاً یک معاینه فیزیکی نیز انجام خواهد داد.

ضروری است که پزشک خود را در مورد داروها و مکمل های بدون نسخه و تجویزی که مصرف می کنید مطلع سازید. همچنین، اگر هر بیماری زمینه ای دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

تست های آزمایشگاهی یا آزمایش های تصویربرداری معمولاً نمی توانند به طور قطعی سندروم پای بیقرار را تشخیص دهند، اما برخی از آزمایش های خاص می توانند به تشخیص بیماری های زمینه ای کمک کنند، مانند آزمایش های خون برای شمارش سلول های خونی و سطح هورمون تیروئید، یا آزمایش های عصبی برای بررسی مشکلات عصبی مرتبط.در مورد کودکان که نمی توانند علائم خود را توصیف کنند، تشخیص سندروم پای بیقرار ممکن است دشوارتر باشد و پزشک ممکن است به تحلیل دقیق تری نیاز داشته باشد.

عوارض سندروم پای بیقرار

این اختلال ممکن است تأثیر منفی بر سلامت کلی و کیفیت زندگی شما بگذارد. به دلیل نقص در الگوی خواب، ممکن است سندروم پای بیقرار به وجود مشکلاتی در حیات روزانه شما منجر شود؛ این مشکلات شامل تحریک پذیری، بدخلقی، مشکلات در تمرکز، بیش فعالی و سایر مسائل مشابه می شوند. همچنین، این اختلال می تواند تأثیر منفی بر عملکرد شما در محیط کار بگذارد.

هرچند که سندروم پای بیقرار به طور معمول منجر به عوارض جانبی جدی نمی شود، اما در صورت عدم درمان، ممکن است باعث بروز مشکلاتی گردد، از جمله:

• بیماری قلبی
• سکته
• دیابت
• بیماری کلیوی
• افسردگی
• مرگ زودهنگام

به همین دلیل، اهمیت تشخیص سریع و درمان مناسب این اختلال برای جلوگیری از عواقب جدی به ویژه در طولانی مدت بسیار حائز اهمیت است.

ورزش های مناسب برای سندروم پای بیقرار

تحقیقات نشان داده اند که ورزش های با شدت متوسط می توانند به کنترل علائم سندروم پای بیقرار کمک کنند. با این حال، بسیاری از متخصصان موافقند که انجام ورزش های با شدت بالا ایده ی مناسبی نیست. بنابراین، توصیه می شود روزانه به مدت ۳۰ الی ۶۰ دقیقه ورزش هایی با شدت متوسط را انجام دهید و از انجام ورزش در نواحیی که دچار درد مفاصل هستند خودداری کنید، زیرا این اقدام ممکن است علائم را تشدید کند.
یوگا و حرکات کششی:تحقیقات نشان می دهند که تمرینات یوگا و کششی برای افراد مبتلا به سندروم پای بیقرار مفید هستند. مطالعات نشان داده اند که تمرینات یوگا می توانند به کاهش علائم این بیماری کمک کنند، همچنین می توانند بهبود خلق و کاهش سطح استرس را فراهم کنند که باعث بهبود کیفیت خواب نیز می شود. همچنین، تمرینات کششی می توانند بهبود قابل توجهی در علائم پای بیقرار در افراد تحت همودیالیز شوند. اضافه کردن تمرینات کششی ساق پا و قسمت بالایی پا به برنامه ورزشی روزانه می تواند مفید باشد.
دوچرخه سواری:دوچرخه سواری یک فعالیت ورزشی است که می تواند برای تسکین علائم سندروم پای بی قرار موثر باشد. برای شروع، می توانید با سرعت متوسط حدود ۱۰ مایل در ساعت یا کمتر شروع کنید و سپس به تدریج سرعت و مسافت خود را افزایش دهید.

شنا:شناکردن یا انجام ایروبیک در آب، به شل کردن عضلات کمک زیادی می کند و می تواند مفید باشد. به علاوه، این ورزش می تواند مقاومت و تحرک عضلات را نیز بهبود بخشد. استفاده از استخر های گرم می تواند به افرادی که با سندروم پای بی قرار دست و پنجه نرم کرده اند، کمک کند.

درمان های خانگی سندروم پای بی‌قرار

با استفاده از تغییرات و روش های درمانی ساده در خانه، می توانید به تسکین علائم سندروم پای بی قرار کمک کنید:

1. عادات خواب سالم:
   – تعیین ساعت خواب و بیداری ثابت.
   – ایجاد محیط خواب آرام و تاریک.
   – کاهش استفاده از دستگاه های الکترونیکی قبل از خواب.
2. ماساژ درمانی:
   – ماساژ عضلات پا می تواند به کاهش علائم سندروم پای بی قرار کمک کند. این روش می تواند بهبود گردش خون و افزایش ترشح دوپامین را فراهم کند.
3. استفاده از باند کشی پا:
   – استفاده از باند کشی پا، که به نقاط خاصی از پایینی مچ پا فشار وارد می کند، به تسکین علائم سندروم پای بی قرار کمک می کند.
4. کمپرس گرم یا سرد:
   – استفاده متناوب از کمپرس گرم یا سرد می تواند به تسکین علائم مرتبط با پای بی قرار کمک کند.
5. نفس های عمیق:
   – نفس های آهسته و عمیق می توانند از فشار روحی و استرس رها شوید و به تسکین علائم مرتبط با سندروم پای بی قرار کمک کنند.
6. حمام آب گرم:
   – حمام آب گرم قبل از خواب می تواند ریلکسیشن را افزایش داده و به کاهش علائم پای بی قرار کمک کند.

توصیه می شود قبل از استفاده از هر روش درمانی، با پزشک خود مشورت کنید.