نماز عید فطر واجب است؟

نماز عید فطر واجب است؟

یکی از سوالات متداول در خصوص ماه پربرکت رمضان، به ویژه هنگام فرا رسیدن عید سعید فطر، مربوط به احکام و شیوه اقامه نماز عید فطر است.
اقامه نماز عید فطر در دوران معاصر وظیفه‌ای واجب تلقی نمی‌شود؛ این عمل بیشتر به عنوان یک سنت مستحب انجام می‌پذیرد. افراد مجاز به اقامه این نماز، بر طبق دیدگاه‌های امام خمینی (ره) و رهبری جمهوری اسلامی، عبارتند از کسانی که از سوی ولی فقیه منصوب شده‌اند، از جمله ائمه جمعه یا نمایندگان ولی‌فقیه، که می‌توانند این نماز را به صورت جماعت برگزار کنند و سایر مردم نیز می‌توانند به آنها اقتدا نمایند.
در مقابل، افرادی که توسط ولی‌فقیه منصوب نشده‌اند، طبق نظرات دیگر غیر از امام خمینی (ره) و رهبر انقلاب، می‌توانند نماز عید فطر را با نیت رجا و کسب ثواب به صورت جماعت اقامه کنند و هیچ ایرادی در این کار نیست. همچنین امکان اقامه این نماز به صورت فردی نیز وجود دارد.

نماز عید قطر

این نماز نه اذان دارد و نه اقامه و قضایی ندارد. شکل اقامه این نماز شامل دو رکعت می‌شود، که در هر رکعت پس از خواندن سوره حمد، یک سوره خوانده می‌شود. در رکعت اول، پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت وجود دارد.
دعایی که امروزه به عنوان ذکر قنوت در نماز عید فطر متداول است، یک دعای مستحب محسوب می‌شود و واجب نیست. با این حال، خواندن قنوت‌های این نماز واجب است، اما می‌توان هر دعای دیگری غیر از دعای متداول را خواند و مانعی ندارد؛ ولی خود عمل قنوت در این نماز از واجبات است.تاریخ دقیق عید فطر سال ۱۴۰۳ را در اینجا می توانید مشاهده کنید.
شیوه اقامه نماز عید فطر به این صورت است که مانند نماز صبح، دو رکعت بوده و با این تفاوت که در رکعات اول و دوم به ترتیب سوره‌های اعلی و شمس خوانده می‌شوند و در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت وجود دارد.

نحوه برگزاری نماز عید فطر

به این شکل است که در زمان حضور امام (ع) این نماز واجب و باید به صورت جماعت اقامه شود، ولی در دوران غیبت امام (ع)، اقامه آن به صورت جماعت یا فرادی مستحب است.
زمان اقامه نماز عید فطر و قربان از بلند شدن آفتاب تا ظهر روز عید است.
در روز عید فطر مستحب است که پس از طلوع آفتاب، افطار نموده و زکات فطره پرداخت شود، سپس نماز عید اقامه گردد.
در رکعت اول نماز عید فطر، نمازگزار باید پس از خواندن سوره حمد و سوره اعلی، پنج تکبیر بگوید و پس از هر تکبیر یک قنوت بخواند. پس از قنوت پنجم، با تکبیر دیگری به رکوع رفته و پس از آن دو سجده انجام داده و برخاسته می‌شود.
در رکعت دوم نماز عید فطر، پس از خواندن سوره حمد و سوره شمس، چهار تکبیر گفته شده و پس از هر تکبیر یک قنوت خوانده می‌شود. سپس با تکبیر پنجم به رکوع رفته، پس از رکوع دو سجده انجام داده و با تشهد و سلام نماز را به پایان می‌برند.

دعای قنوت نماز عید فطر

«اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکبْرِیاءِ وَالْعَظَمَهِ وَاَهْلَ الْجوُدِ وَالْجَبَروُتِ وَاَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَهِ وَاَهْلَ التَّقْوی وَالْمَغْفِرَهِ اَسْألُک بِحَقِّ هَذَا الْیوْمِ الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمـُحَمَّد صلی الله علیه وآله ذُخراً وَشَرَفاً وَ کَرامَهً وَمَزیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُدْخِلَنی فی کُلِّ خَیرٍ أدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّد وَ أَنْ تُخْرِجَنی مِنْ کلِّ سوُءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد صَلَواتُک عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ اَللّهُمَّ إنّی اَسْألُکَ خَیرَ ما سَألَکَ بِهِ عِبَادُکَ الصَّالِحوُنَ وَأَعوُذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُکَ الْمـُخْلَصوُنَ».

احکام مربوط به نماز عید فطر

1. از آنجا که اقامه نماز عید فطر به شکل مستحب مطرح است، توصیه می‌شود این نماز با نیت رجا و به صورت جماعت انجام گیرد.
2. پس از اتمام نماز، امام جماعت دو خطبه‌ای را درباره موضوعاتی چون سیاسی، اجتماعی و دینی ارائه می‌دهد که شنیدن آنها به شدت توصیه شده است.
3. در صورتی که فردی نسبت به تعداد تکبیرها یا قنوت‌ها تردید داشته باشد و هنوز در زمان مربوط به آن باشد، باید تعداد کمتری را در نظر بگیرد و نماز را ادامه دهد.
4. انجام دادن نماز به صورت انفرادی و در منزل اشکالی ندارد.
5. ترجیح داده می‌شود که نماز در فضای باز و نه زیر سقف خوانده شود.
6. در صورت روی دادن موقعیتی که نیاز به سجده سهو در نماز عید فطر داشته باشد، احتیاط کرده و سجده سهو را با نیت رجاء انجام دهید.
7. نماز عید فطر، فاقد اذان و اقامه است و توصیه می‌شود که موذن سه بار عبارت “الصلاه” را بیان کند.
8. توصیه می‌شود که در روز عید فطر پیش از نماز، با خوردن خرما افطار شود.
9. تکبیرهای زیر پس از نماز مغرب و عشای شب عید فطر و همچنین پس از نماز صبح تا نماز عصر روز عید توصیه می‌شود گفته شوند: “اَللهُ اَکبرُ اَلله اَکبرُ، لا اِلهَ اِلّا اللهُ وَ اللهُ اَکبرُ، اَلله اَکبرُ وَ لِله الحَمدُ، اَلله اَکبَرُ عَلی ما هَدانا”.
10. توصیه شده است که قبل از اقامه نماز عید، غسل انجام شود و دعاها و اعمال مرتبط با قبل و بعد از نماز عید فطر برای کسب ثواب بیشتر انجام گیرد.
11. توصیه می‌شود که در نماز عید فطر، نمازگزاران بر زمین سجده کنند، هنگام تکبیر دست‌ها را بلند کرده و نماز را با صدای رسا بخوانند.

طریقه اقامه نماز عید فطر اهل سنت

نماز عید در مذهب اهل سنت دو رکعتی بوده و به این شکل ادا می‌شود: در رکعت اول پس از اقامه تکبیر تحریمه، سه تکبیر اضافه باید گفته شود، در حالی که با هر تکبیر دست‌ها را بالا برده و پس از آن و خواندن ثنا و قرائت، به رکوع و سجود بپردازد. در رکعت دوم نیز پس از قرائت و قبل از رکوع، سه تکبیر اضافه دیگر انجام شود و با هر یک دست‌ها را بلند کند. پس از آن، با تکبیر چهارم به رکوع رود. این شش تکبیر اضافه در نماز عید اجباری هستند و به آن‌ها «تکبیرات اضافه» اطلاق می‌شود.

توضیحات: چنانچه شخصی نتوانسته باشد با امام نماز عید را به جا آورد، نیازی به قضا نیست. همچنین، اگر نماز عید به دلیل عذری در روز اول از امام و مقتدیان فوت شود، امکان ادای نماز عید فطر در روز دوم و نماز عید قربان تا پایان روز سوم در جماعت وجود دارد.

نحوه ادای نماز عید قربان مشابه نماز عید فطر است، تنها تفاوت در عید قربان این است که توصیه می‌شود پیش از نماز چیزی خورده نشود و فرد ابتدا پس از نماز، از گوشت قربانی خود میل کند، در حالی که در عید فطر توصیه می‌شود پیش از نماز چیزی خورده شود.